Energie Eiland versus Tesla Powerpacks


Het energie eiland: U hebt er vast al van gehoord, maar weet u ook hoe die horizonvervuilende donut op 5 km van de kust de Belgische bevoorradingszekerheid ten goede komt? Naast het uitzicht maakt men zich ook zorgen over het kostenplaatje voor de burger, maar is dat wel terecht? Daarnaast kan u zich ook de vraag stellen of het eiland wel zinvol is nu Elon Musk, oprichter van Tesla en SpaceX, zijn eerste versie van stationaire batterijen op de markt brengt.

Technologie

Pumped hydro storage (PHS) is een zeer volwassen technologie. Maar liefst 99 procent van alle huidige middelen om elektriciteit op te slaan, zijn pompcentrales. Het principe is simpel: wanneer windmolens of zonnepanelen te veel elektriciteit produceren, gebruikt men het overschot om water uit een ‘put’ van 2,8 bij 1,2 km te pompen. Later, wanneer de wind gaat liggen of de vraag naar elektriciteit erg hoog is, kan er zeewater door turbines in de put stromen. Die turbines drijven grote generatoren aan die naar schatting 76 procent van de verbruikte elektriciteit kunnen regenereren. Het beoogde vermogen van het eiland wordt geraamd op 550 MW en er kan tot 2000 MWh aan energie opgeslagen worden. Toch zou deze pompcentrale niet de grootste van België zijn. In de spaarbekkencentrale van Coo realiseert men een vermogen van 1164 MW en een totale capaciteit van 5500 MWh. Ter referentie, een gemiddeld gezin verbruikt 3,5 MWh per jaar.

energie atol 2

Tesla doet dan weer beroep op een technologie die we allemaal al in onze smartphones hebben: lithium-ion batterijen. Het bedrijf brengt nu drie nieuwe producten op de markt. De eerste twee heten Powerwall en zijn ontworpen om bij u thuis geplaatst te worden. U kan kiezen tussen een 10 kWh batterij voor back-up toepassingen voor een bescheiden 3500 dollar of voor een 7 kWh exemplaar ter waarde van 3000 dollar. Dat laatste kan bijvoorbeeld gebruikt worden in combinatie met zonnepanelen. Beide hebben een efficiëntie van 92 procent  en leveren 2 kW stroom. De omvormer, die nodig is om DC spanning naar AC spanning om te zetten, zit echter niet in de prijs. Ten derde introduceerde Musk ook nog het Powerpack. Dit is een module van 100 kWh die in principe ongelimiteerd gelinkt kan worden aan andere modules. Om even veel opslag te voorzien als het eiland zouden 20 000 van deze packs nodig zijn.

Geld verdienen

Gezien de enorme kosten voor onder andere het baggeren van het eiland en de aankoop van de turbines, moet de levensduur van de eilandcentrale minstens 50 jaar zijn. Men verwacht een totale investeringskost van 1,3 tot 1,7 miljard euro. Operationele kosten zijn daartegenover slechts 5,6 miljoen euro per jaar. De meest voor de hand liggende manier om geld te verdienen met een opslagmiddel, is uiteraard door energie op te slaan wanneer prijzen laag zijn en elektriciteit op het net te zetten wanneer ze schaars en dus duur is. Belpex prijzen variëren doorgaans tussen 25 en 80 euro per MWh. Het prijsverschil tussen piek- en daluren maakt het dus mogelijk om winst te maken, ook al gaat er wat energie verloren*. Het prijsverschil zal echter afnemen aangezien het gebruik van opslag ook een impact op de prijsschommelingen heeft.

de locatie van het energie atol en de windmolenparken

Een andere mogelijkheid is om het eiland te gebruiken in combinatie met het nabijgelegen offshore windmolenpark, dat nu al meer dan 700 MWpiek aan windmolens huist. Zo kan men  een regelbare centrale maken die een bijna constant vermogen levert. Door de productie van elektriciteit ook deels op piekmomenten te concentreren kan men de winst te verhogen. Hetzelfde is natuurlijk mogelijk voor de batterijpakketten van Tesla.

Hoe het eiland uw portefeuille raakt

energie atol 4

Het consortium genaamd iLand dat de pompcentrale wil bouwen, vraagt een gegarandeerde prijs van 250 procent van de huidige marktprijs, goed voor ongeveer 125 euro per MWh. Aangezien het eiland ten vroegste gebruiksklaar is in 2021, is het dus beter om te vergelijken met de prijzen die we tegen dan kunnen verwachten. Op de huidige markt is 125 euro per MWh veel, maar het Federaal Planbureau verwacht tegen 2020 wel dat de gemiddelde marktprijs zal stijgen tot 100 euro per MWh. Het is dus niet onwaarschijnlijk dat op piekmomenten de Belpex prijs hoger is dan de gegarandeerde prijs die iLand vraagt. Het is maar de vraag of die prijsgarantie dan wel nodig is. De overheid heeft de eis in ieder geval afgewezen. Het consortium iLand, bestaande uit Electrabel, Jan de Nul, DEME, SRIWE, SOCOFE en PMV, zal het zonder overheidssubsidies moeten redden. Enkel de Participatiemaatschappij Vlaanderen (PMV), een zelfstandige investeringsmaatschappij die deels met overheidsmiddelen investeert, zou een onrechtstreekse impact kunnen hebben op de portefeuille van de burger. Op uw elektriciteitsfactuur zou u van het eiland vermoedelijk niets merken.

Wat is beter?

Wat is nu de best mogelijke oplossing om met fluctuaties van hernieuwbare energie om te gaan? De eerste mogelijkheid is gebruik maken van het eiland. Een andere oplossing is investeren in een grote centrale eenheid met enorm veel Powerpacks. Over de prijs van Tesla’s Powerpacks is nog niets bekendgemaakt, maar eens hun toekomstige batterijenfabriek ‘Gigafactory 1’ op volle toeren draait, hopen ze de barrière van 100 dollar per kWh te doorbreken. De goedkoopste thuisbatterij kost op dit moment wel nog 350 dollar per kWh. De kost van de ACDC omvormers zal voor deze oplossing ook niet verwaarloosbaar zijn. Hoewel de huidige wetgeving mensen maar weinig reden geeft tot het kopen van batterijen, laten de Powerpacks en Powerwalls ook een gedecentraliseerde aanpak toe, maar daarover meer in een ander artikel.

De levensduur van het eiland heeft zowel voor- als nadelen. Enerzijds brengt dit voor de investeerders grote onzekerheid met zich mee, maar als het eiland kan functioneren zoals bedoeld, is het wel voor meer dan 50 jaar bruikbaar. De Tesla batterijen hebben dan weer een hogere efficiëntie maar zullen sneller aan vervanging toe zijn. Dat laatste kan ook een voordeel zijn. Als de investering slecht uitdraait, dan verbranden de investeerders hun vingers minder hard aan de batterijen dan aan het eiland. Het is op dit moment nog te vroeg om te beslissen welke de betere technologie is. Onderzoek uitgevoerd door de KU Leuven en CREG moet daar meer duidelijkheid in scheppen. Zij voeren nu een studie uit rond de opslag van energie om een globaal strategisch plan inzake energie-opslag op te stellen.