Vroeger, in ver vervlogen tijd was er eens een strijd. Nikola Tesla en Thomas Edison, voorstanders van respectievelijk wissel- en gelijkstroomdistributie, vochten elk voor hun gelijk. De strijd om elektriciteit. De keuze tussen AC en DC was bepalend voor organisatie van het huidige elektriciteits- en transmissienet, maar ook bepalend voor het leven van Totsy, de ter dood veroordeelde olifant. Totsy moest het met z’n leven bekopen terwijl Thomas Edison trachtte te bewijzen hoe gevaarlijk Nicolas wisselstroom is.
AC had het grote voordeel om hogere spanningen te bekomen m.b.v. transformatoren. Tot grote spijt van Totsy. Bij hogere spanning is de stroom lager voor eenzelfde vermogen. Deze kleinere stroom heeft tot gevolg dat de verliezen bij transport over het elektriciteitsnet lager zijn, en dus ook de efficiëntie . Echter, de dag van vandaag verschijnt DC opnieuw op het toneel. Door grote technologische vooruitgang in de vermogenselektronica is hoogspanning ook mogelijk voor DC. Het historisch grote nadeel van DC is nu dus achterhaald.
Daarbij komt nog het voordeel dat er bij DC-transmissie geen verlies is door reactief vermogen, behalve tijdens overgangsverschijnselen (om correct te zijn). Reactief vermogen leidt ook tot een fysieke stroom, maar anders dan het werkelijke of actieve vermogen draagt deze niet bij tot het transport van nuttig vermogen. Reactief vermogen wordt gedurende een eerste halve periode door de bron geleverd, en gedurende de volgende halve periode terug geleverd aan de bron. Dit is een belangrijk probleem dat reeds bij korte afstanden sneller optreedt bij transmissie via kabels i.p.v. via bovenlijnen. Bij een kabel zitten de stroomvoerende geleiders dicht opeen verpakt, gescheiden door een isolatiemateriaal. Terwijl bij bovenleidingen lucht de isolator is en de geleiders verder uiteen hangen. DC-kabels worden daarom vaak specifiek gebruikt voor o.a. de connectie van offshore windmolenparken met het hoogspanningsnet, vermogensoverdracht over lange afstanden, of overzeese interconnecties tussen landen. Zo is recent de Nemo-link tussen België en het Verenigd Koninkrijk in gebruik genomen. Deze nieuwe interconnectie heeft een transmissiecapaciteit van 1000MW en werkt met een DC-hoogspanning van 400kV.
Press release ELIA 05/07/2017
De geschiedenis lijkt zich te herhalen nu DC weer naar voren treedt. Hernieuwbare bronnen zoals zonnepanelen genereren gelijkstroom. Bij de voeding van elektronica is de gelijkrichter vaak het eerste element in de keten. De vraag is of een DC-elektriciteitsnet dan niet beter aanleunt bij onze huidige noden? De strijd tussen AC en DC lijkt terug van nooit weggeweest. Hopelijk deze keer zonder olifantenslachtoffers.
*Er werden geen dieren mishandeld bij het schrijven van dit artikel