Op 9 oktober werd de Nobelprijs voor chemie uitgereikt aan John B. Goodenough, M. Stanley Whittingham en Akira Yoshino voor de ontwikkeling van de lithium-ion batterij. Naast een beloning voor hun werk in de chemie is dit een erkenning voor het belang van efficiënte energievoorziening. De Nobelprijzen waren echter niet de enige uitreikingen in oktober; verschillende prijzen rond energie werden uitgedeeld aan uiteenlopende ideeën en innovaties.
Tal van prijzen
De Nobelprijzen worden toegekend voor prestaties in onder andere de wetenschappelijke domeinen chemie, fysica en geneeskunde. Energie is niet expliciet aanwezig in de lijst, maar door het interdisciplinair karakter kan ze impliciet vervat zitten in één van de laureaten, zoals dit jaar het geval is. Dit betekent zeker niet dat er geen erkenning voor prestaties in energie-innovatie bestaan: deze maand alleen al werden enkele belangrijke prijzen uitgereikt. Op 10 oktober vond namelijk de ENI-award ceremonie plaats, de zogenaamde ‘Nobelprijzen voor de energie’. Die geven internationaal aandacht aan innovatie en research in de energiesector. De drie belangrijkste categorieën zijn onderzoek naar de vermindering van schadelijke uitstoot (Energy transition award), hernieuwbare bronnen en energieopslag (Renewable energy award) en bescherming van de natuur en leefsystemen (Advanced environmental solutions award). Een week ervoor, op 3 oktober, werd de Global energy prize uitgereikt. Het is een internationale prijs gericht op research en technologische ontwikkelingen die knelpunten in de energiesector moeten oplossen.
Herlaadbare energie
De Nobelprijs voor chemie ging, zoals vermeld, naar de lithiumbatterij. Eenvoudige herlaadbaarheid en een relatief lange levensduur zorgen dat deze een ideale keuze voor veel toepassingen is. Het eerste leidt tot een efficiënt gebruik in elektrische wagens en bij opslag van zonne-energie, terwijl het tweede in onder andere pacemakers en gehoorapparaten, heel wat operaties kan besparen. Smartphones, digitale camera’s en laptops zijn eveneens meestal uitgerust met een lithiumbatterij. Opvallend genoeg is de Nobelprijs niet de enige prijs die dit jaar aan de dit type batterij is gelinkt. Op 3 oktober werd de Global energy prize uitgereikt aan onder andere Khalil Amine, innovator in dit domein. De aanleiding van zijn huldiging dit jaar was zijn werk aan de ontwikkeling van een nieuw batterijsysteem dat tot vijf keer meer energie zou kunnen leveren dan de huidige lithiumbatterij. De tweede laureaat van de prijs was Frede Blaabjerg, voor zijn innovaties in elektronica gericht op energie-efficiëntie. De Energy frontiers award ging dit jaar naar Michael Aziz en Roy Gordon, eveneens voor een nieuw type batterij. Die zou voor een efficiënte en veilige opslag van groene energie moet zorgen, wat een stap vooruit kan zijn in een snellere opkomst van zon- en windenergie.
De kracht van groen
Bij de Energy transition award ging de winst dit jaar naar James A. Dumesic voor de ontwikkeling en verbetering van katalytische processen voor de omzetting van biomassa naar energie en biomaterialen. De toepassing kan het gebruik van fossiele brandstoffen verminderen. De laatste laureaat van de ENI awards was Paul Chirik die de Advanced environmental solutions award in handen kreeg. Hij deed eveneens onderzoek naar katalyse, specifiek om zeldzame aardmetalen te kunnen vervangen door meer voorkomende grondstoffen. Beide laureaten zijn dus gericht op het sparen van de natuur, een erg belangrijke factor tegenwoordig. Het belang van aandacht voor het milieu is ook op te maken uit de belangstelling voor de World solar challenge. Het is een tweejaarlijkse wedstrijd tussen wagens die aangedreven worden door middel van zonne-energie. Dit jaar kwam het Agoria Solar Team van de KU Leuven op 17 oktober als eerste over de finish. Voor groene energie bestaan eveneens specifieke prijzen, zoals de EU sustainable energy awards die eerder dit jaar werden uitgereikt en de Energy globe award waarvan de laureaten in november bekend zullen worden gemaakt.