Europees schaliegas: grote kans of grote bedreiging?


De Verenigde Staten maakten afgelopen decennium een enorme verandering mee in de energiesector. Het gebruik van steenkool raakte in vrije val sinds het aantreden van Barack Obama als Amerikaanse president in 2009. Tegelijkertijd maakten hernieuwbare energiebronnen een enorme opgang. Toch is er een trend die misschien nog opvallender was gedurende deze periode. De winning van schaliegas in Amerika kende de afgelopen tien jaar een bijna ongelooflijke toename.  Deze revolutie heeft van de Verenigde Staten op zeer korte tijd een netto exporteur van energie gemaakt, wat de Amerikaanse economie natuurlijk een flink steuntje in de rug geeft.

Toch is het niet al rozengeur en maneschijn wat deze bijzondere energiebron betreft. In tegenstelling tot conventioneel aardgas, vereist schaliegas een speciale techniek om het gas uit de bodem te halen. Deze techniek heet hydraulisch fractureren, maar staat beter bekend als fracking. Hierbij worden zand, water en chemicaliën onder grote druk de grond ingepompt om daarna terug, samen met het schaliegas, opgepompt te worden. Milieugroeperingen hebben sterke bezwaren bij deze techniek omdat deze het risico tot luchtverontreiniging, bodemverontreiniging en aardbevingen met zich meebrengt. Bovendien komt er bij schaliegas een hogere uitstoot van CO2 en methaan kijken dan bij conventioneel aardgas.

Als reactie op de Amerikaanse resultaten heeft de Europese Unie een studie uitgevoerd om de Europese schalielagen beter in kaart te brengen. Deze studie, de European Unconventional Oil and Gas Assessment (EUOGA), bracht aan het licht dat er ongeveer 89 biljoen (89 000 miljard) kubieke meter schaliegas in de Europese bodem zit (zie afbeelding). Ondanks deze grote voorraad is er buiten het Verenigd Koninkrijk nog geen enkel Europees land overgegaan tot grootschalige exploitatie van schaliegas. In Nederland en Polen zijn reeds test boringen geweest, maar de druk van milieubewegingen, de strenge klimaatregels van de Europese Commissie en de hoge investeringskosten hebben tot nog toe verdere projecten afgeremd. Of schaliegas ooit een belangrijke rol zal spelen in de Europese energiebevoorrading blijft voorlopig een vraagteken.