In Fukushima is op 19 augustus 2013 een lek gevonden in een van de opslagtanks voor het koelwater van de reactor. Er werd honderd milliSievert/uur gemeten, maar wat houdt dit exact in en hoe ernstig is dit?
Radioactiviteit is het vervallen van onstabiele naar stabiele atoomkernen. Hoeveel kernen er per seconde vervallen heeft de eenheid becquerel (Bq) gekregen. Zo is de radioactiviteit die van nature aanwezig is in ons lichaam 8000 Bq, wat betekent dat er per seconde 8000 radioactieve kernen vervallen. De ioniserende straling die t.g.v. radioactiviteit vrijkomt, wordt onderverdeeld in drie categorieën: alfa-, bèta- en gamma-straling. Het grote verschil tussen deze drie is de impact van de straling: deze van de alfa-straling is veel groter dan deze van bèta- en gamma-straling. Je kan stellen dat het alfadeeltje zich zal gedragen als een olifant in een porseleinenwinkel ten opzichte van de andere twee, wat wil zeggen dat alfa-straling veel schadelijker is dan de andere twee soorten straling. Becquerel geeft dus geen uitsluitsel over de impact van de straling.
Om de brug te maken naar de hoeveelheid energie die wordt geabsorbeerd door het lichaam, is er de eenheid gray (Gy) voor ‘geabsorbeerde dosis’. De biologische gevolgen nemen toe met de geabsorbeerde dosis, maar hoe sterk die toename is, hangt weer af van het soort straling. Zo heeft dezelfde geabsorbeerde dosis alfa-straling twintig keer meer impact dan dezelfde dosis beta- of gamma-straling. Het begrip ‘dosisequivalent’, wat de eenheid sievert (Sv) heeft gekregen, houdt hiermee rekening. Een sievert alpha-straling zal dus bijvoorbeeld dezelfde gevolgen hebben als een sievert gamma-straling.
Maar hoe verontrustend is deze honderd millisievert/uur dan? De gemiddelde natuurlijke achtergrondstraling wereldwijd is 2,5 millisievert per jaar (al variëert dit wereldwijd). Tel hierbij in België de medische onderzoeken (Roentgen-foto’s, CT-scans, e.d.) en de gemiddelde Belg krijgt vijf millisievert per jaar. Ter vergelijking: de limiet voor werknemers in de nucleaire sector is honderd millisievert per vijf jaar en bij interventies en levensbedreigende situaties is zelfs tot vijfhonderd millisievert toegelaten. Dit alles in acht genomen, is het dosisequivalent waarvan sprake relatief hoog. Dit dosisequivalent is echter gemeten op een plaats nabij het lek; door afstand te nemen of zich af te schermen daalt de hoeveelheid straling.
De gebeurtenis waarvan sprake is vastgelegd op niveau drie op de INES (International Nuclear Event Scale), dit is een schaal om de ernst van een gebeurtenis waarbij ioniserende straling is betrokken begrijpelijk voor te stellen. Het bestaat uit zeven niveaus volgens toenemende ernst (waarbij niveau één t.e.m. drie ‘incidenten’ en niveau vier t.e.m. zeven ‘ongevallen’ zijn). Niveau drie is een ‘ernstig incident’, maar het risico dat de bevolking wordt blootgesteld aan straling is (o.w.v. afstand en afscherming) laag. Ter vergelijking: in België heeft in 2008 een incident van niveau drie plaatsgevonden in het Instituut voor Radio-elementen in Fleurus waarbij 45 giga-becquerel vrijkwam, maar er was geen bedreiging voor de buurtbewoners.
Meer informatie